Bu ara kütüphaneme bakıyorum. Evde bir odamızın kütüphane ve bilgisayar odası olması açıkçası hoşuma gidiyor. Ama onlara baktıkça kara kara düşünüyorum. Senelerdir aldığım romanlar, abone olduğum dergiler var. Bunların toplam değeri maddi ve manevi olarak yüklüce tutuyor. Peki teknoloji tablete giderken, cep telefonlarının ekranları büyürken ücretini verip aldığımız tüm bu içerik -sadece kitap da değil- ne olacak?

Bu ara kütüphaneme bakıyorum. Evde bir odamızın kütüphane ve bilgisayar odası olması açıkçası hoşuma gidiyor. Ama onlara baktıkça kara kara düşünüyorum. Senelerdir aldığım romanlar, abone olduğum dergiler var. Peki teknoloji tablete giderken, cep telefonlarının ekranları büyürken ücretini verip aldığımız tüm bu içerik -sadece kitap da değil- ne olacak? Dijital,kitap,telif Kitabı Satın Almıştım, Peki Neden Dijital Kopyasına Para Ödeyeyim?
Görsel: kodomut | Creative Commons Lisansı ile kullanılmıştır.

Öncelikle National Geographic dergilerimi düşünüyorum. Şimdi iPad versiyonuna baktığımda tablette okumak için yıllık abonelikler görüyorum. Burada güzel olan ve çirkin olan iki tablo birarada. Eğer dijital bir dergiyi satın alırsanız Apple firması sizin onun tüm haklarını isminize tanımlıyor. Cihazınız kırılsa bile, yeni cihaz aldığınızda bir daha ücret vermeden kolayca indiriyorsunuz. Bu uygulamalar için de geçerli.

Ancak ben geriye dönük baktığımda 20 yıllık National Geographic dergisi ve Tübitak Bilim Teknik Dergilerini dijital olarak almaya kalksam toptan iyi bir ücret ödemeliyim.

Önerim şu: Elinde derginin fiziksel kopyası olan dijital kopyaya yeniden ücret ödememeli. Siz bir yazarın romanını aldıysanız ve şimdi e-kitap olarak satılıyorsa, bunu dijital kütüphanenize ücretsiz indirebilmelisiniz.

Peki bu iş nasıl olacak? İşte orada bir sorun var. Kitabın kapağını tabletin kamerasına tutup sayfanın fotoğrafının çekilip sistem tarafından kendi kapaklarından hangisi olduğunun bulunup, okura “Bu sizin hakkınız ücretsiz indirin” denmesi lazım.

Yani ben dergilerimin kapaklarını birer birer kameraya göstereceğim ve sistem bana dijital hallerini ücretsiz şekilde verecek.

Aynı içeriğe üstelik hiçbir malzeme harcanmadığı halde neden ücret ödeyeyim?

Kitabın dijital hale getirilmesi ise inanılmaz ucuz. Zaten dergiler bilgisayarda hazırlanıyor. Hazırlanmamış olanlar ise tarayıcı ile (scanner) sayfa sayfa taranıyor. Tablet için program deseniz bir kez yapılmış ve tüm sayıları zaten gösteriyor.

Aynısını DVD film ve müzik CDlerim için de söyleyebilirim. Filmi artık çok az kişi DVD oynatıcı ile izliyor. Ya USB Flash bellek ile taşıyıp izliyor ya Internetten izliyor. Tümü korsan da izlemiyor üstelik. Üye olunan siteler veya büyük kuruluşların web üzerinden izlenen yayınları var. Üstelik bundan 5 sene önce izlediğimiz halleri çamur tabir edilecek kadar bozuk görüntülerdi. Şimdi Yüksek Çözünürlüklü / HD kayıtlar – Bluray çekimler var. Aynı filme neden yeniden ücret ödeyeyim?

Orijinal satın alınmış müzikler sizin tarafınızdan kolayca MP3 yapılabilir. Hatta en akıllıcası bu oluyor çünkü TTNET Müzik gibi siteler bile maalesef müziği aşırı sıkıştırıyor ve kalitesini düşürüyor. Arşiv yapanlar ise MP3 ve 256Kb sıkıştırma ya da hiç sıkıştırılmamış formatlarla müzik CDlerini dönüşüme uğratıyor.

TAKİBE ALIN:

X (Twitter) Takip Edebilirsiniz: 
twitter.com/ssonmez

Bilimkurgu okumayı seviyorsanız,
Starbul ilginizi çekecektir. www.starbul.com

Youtube Kanalım: 
www.youtube.com/suleymansonmez 


Ancak teknik konularda uğraşmak istemeyen biri için yine aynı sorun var. Nakarat geliyor 🙂 Neden ücretini ödediği CDye bir de MP3 formatı için para ödesin?

Bu sorular sinema biletleri için de geçerli. Sinemada filmi izleyen diğer izleme haklarını alabilmeli. Bir cihaz üzerinden dilediğince izleme hakkı olmalı.

Bu süreç ansiklopedileri de kapsıyor. Çoğumuzun çocukken kütüphanelerde gördüğü ve ailelerin aldığı ansiklopediler artık tamamen dijital. Britannica mesela. Dolayısı ile cilt cilt satın alanların verdikleri para havaya uçtu. O bilgiler de eskidi artık onlar geri dönüşüm kağıdı. Nakarat… Yine ücretsiz indirme ve izleme hakları olmalı.

Bu ara kütüphaneme bakıyorum. Evde bir odamızın kütüphane ve bilgisayar odası olması açıkçası hoşuma gidiyor. Ama onlara baktıkça kara kara düşünüyorum. Senelerdir aldığım romanlar, abone olduğum dergiler var. Peki teknoloji tablete giderken, cep telefonlarının ekranları büyürken ücretini verip aldığımız tüm bu içerik -sadece kitap da değil- ne olacak? Dijital,kitap,telif Kitabı Satın Almıştım, Peki Neden Dijital Kopyasına Para Ödeyeyim?

Görsel: kodomut | Creative Commons Lisansı ile kullanılmıştır.

Olay bu kadarla sınırlı da değil. Platform bağımsız hak edinmeyi daha hiçbir yerde okumadım ama savunulmalı. Mesela benim iki cihazım olsa bir iPad ve Android tabanlı bir başka tablet. İkisinin da satış mağazası farklı. Birinden bir dergiyi / kitabı / müziği / filmi satın alan, öteki cihazda alMAMIŞ gibi görünüyor.

Oysa müşteri istediğinde, bu satış dükkanlarından birbirine bilgi gitmeli ve ücretsiz izleme hakkı diğer platformda da sürmeli. Bu talep, Amazon Kindle için de geçerli olmalı elbette ve Windows platformunda da. Mesela kullanıcı e-mail bilgisini girince üreticinin kendisi o hakkı her platformda kendisi vermeli.

Bunları şimdiden konuşuyoruz, çünkü içerik artık para ediyor.

Bu hakların verilmemesi korsanı teşvik edecektir. Örneğin satın aldığımız bir romanı canımız istediğinde tabletimizden açıp okumak yeniden o satırları yudumlamak istiyorsak, büyük ihtimalle bir yerden dijital kopyasını bulmaya çalışacağız.

Bu süreçte bilgi edinme, keyifli okuma işi zorlaşıyor.

Eh kimse de arkadaşına ödünç kitap vermek gibi tabletini vermeyeceğine göre ve verdiğim ödünç kitapların en az %10’u dostlarım tarafından yok edildiğine göre 🙂

Sevindiğim iki nokta var yine de. İlki, artık daha az ağaç kesilecek olması, doğanın daha az kirlenmesi, tabletlerin çok çok az enerji harcadıkları için toplam karbon emisyonunun basılı yayına göre azalması. (Basılı yayında bayilere, kitapçılara yayını taşıyan araçların benzin yakması, satıldığı noktada elektrik harcanması, okunduktan sonra çöpe atılması, çöp araçlarının benzin harcaması vs. vs.)

İkincisi ise kitap ve dergi yayınında aracıların azalması, yazarın daha çok kazanmasına ve okurla daha yakınlaşmasına fırsat tanıması.

Nihai olarak bu tartışmada hakları korumamız gerekiyor. Yoksa daha önceki bir yazımda bahsettiğim gibi kültürlü olmak bize bayağı pahalıya gelebilir 🙂
Bkz. http://www.gunesintamicinde.com/kac-paraya-kulturlu-olunur/

DİJİTAL HAKLARIN DEVRİ VE SATIŞI NASIL OLMALI?

İşin bir de mülkiyet devri kısmı olmalı. Yani diyelim bir baba / anne hayatını kaybetti. Miras hakkı gibi kişinin dijital olarak indirdikleri çocuklarına devredilebilmeli.
Bugün 1 dolarlık uygulama, $9.90’a kitap diyoruz ama bir insan 20 – 30 hatta 50 yılda, on binlerce dolarlık içerik satın alabiliyor/alabilecek.

Ve elbette mülkiyet satışı da, diyelim ben okuduğum kitapları satabiliyorum. Hatta eskidikçe zor bulunup kıymetleniyorlar.
Dijital kitaplar neden birbirinin aynı olsun ki? Bir zamanların ICQ numarası gibi eşsiz bir numaraları olabilir ve ilk satılan kitapların IDsi daha küçük olabilir. Dijital kitap yeniden başkasına satılabilir. Garip ama dijital ikinci el pazarından bahsediyorum. Bu ancak yasalar demir gibi olunca ve korsan imkansız olursa mümkün olur. İster miyim hayır. Hiçbir şey o kadar sıkı olmamalı.

 

Not: Gelen sorular üzerine yazıya hemen ek yapıyorum.

Soru : “O fotoğrafı çekilen kapağın size ait olduğu ne belli?”

Cevap: Kapak fotoğrafı çekildiğinde eşsiz bir görsel üretir. Hiçbir kapak ötekinin aynı değildir. Çizikleri vardır. Aşınmışlıkları ya da üzerinde belirgin fark vardır. Yazılım bunu kontrol edebilir. Sahtekarlıkları da fazla düşünmemelidir sistem. Kullancıların çoğu dürüst olacaktır. Sahtekarlıkta ise aynı eserin kapağı tekrar tekrar çekileceği için daha üçüncü çekimde durdurulur.

Soru:  “Kavram kargasasi var biraz, sistemleri pay per use olarak dusunmek lazim bence, yoksa $0.99 a kindle a kitap alip okuyamazdik. Artik sistem lisanslama modeli ile calisiyor, kullanma hakki satiliyor aslinda ve bu da platform bazli olabiliyor. – DenizEdincik [bluesign]

Cevap: DenizEdincik [bluesign] işte dediğim de bu. Bir mağaza ötekine hak transferi yapabilmeli. Gerekirse 10 kitapta 1 dolar komisyon gibi komisyon bile alabilir. Öteki türlü düşünün siz binlerce yayın aldınız ve Android battı. Haydiiii! “Google çekildim ben” dedi. Olmaz mı olur? Ya da siz diğer platformu daha çok sevmeye başladınız ve tableti satıp diğer platformun tabletini aldınız, ne olacak? Hak transferi olmalı. Bu hak ürünün üreticisinden kaynaklanmalı mesela oyununu satan geliştirici, platform bağımsız şekilde size bu hakkı satmalı. Angry Birds paralı paketi istediğiniz platformdan alın öteki platformda da sizin olmalı. Belki e-mail adresi ile olabilir. Şimdi aklıma geldi. Her platformda aynı e-mail ile üye olup bu yapılabilir aslında. Dilerim daha açık hale getirebilmişimdir. Bu soruyu da eklemeli yazıya. Basit bir konu değil tartışıldıkça sınırları genişliyor.

Soru: Uygulama geliştiriciler tablet ve mobil uygulamalarını her platform için ayrı ayrı yazmak zorunda. Bu hem emek, hem işgücü istiyor. Diğer platformda sattığı müşterisine bu platformda neden ücretsiz hizmet sunsun?

Cevap:  Aslında en başta haklı argümanları var sorunun. Ancak kullanıcı alışkanlıkları böyle değil. Çok büyük bir kitle genelde belli bir süre tek bir platformu kullanıyor. Mesela iPad aldıysa onunla gidiyor veya Android tabletlerin daha özgürlükçü olduğunu düşünüyorsa onunla devam ediyor. Bu yazının konusunda olduğu gibi müşteri bir platformdan diğerine geçtiğinde yine binlerce uygulama içinden sizi seçtiyse bu sizin için bir şans aslında. Neler yapılabilir? Programa ek unsurlar veya bu bir oyun ise ek etaplar, ek oyun itemları (oyun nesneleri) yeni platformda ücretli satışa sunulabilir. Çoğu kullanıcı bunu seçecektir. Veya henüz yeterli karı elde edemediyseniz diğer platformdan gelen ve orada ürününüzü indirmiş kullanıcıya özel reklam gösterimi yapabilirsiniz. Ancak sizin yerinizde olsam, diğer platformdan gelen müşteriden ücret alınmaması için bir yol bulunmasını talep ederdim üye olduğum marketten.

TAKİP İÇİN : Yazdığım Kitaplar | Youtube | Twitter | Instagram



11 YORUMLAR

  1. E-kitap için konuşuyorum. Amazon’dan bir kitap satın aldığınızda bu kitabı kindle, android, ipad, iphone, pc, mac ve amazon’un desteklediği diğer platformlardan okuyabiliyorsunuz. Bu bildiğim kadarıyla ideefixe içinde geçerli. Web üzerinden ideefixeden bir kitap satın aldığımda kitabın birer kopyası anında iphone ve ipad’imdeki ideefixe okuyucuna download ediliyor. pc ve macde okunabildiğini de söylebilirim. İdeefixe adobe’un digital yayıncılık sistemini kullanıyor. Satın aldığınız kitap sizin bilgilerinizle şifreleniyor ve bildiğim kadarıyla adobe epup destekleyen cihazlarda okuyabiliyorsunuz. Ama işin diğer garip tarafı var. Basılı bir kitabı arkadaşına verebiliyorken dijital bir kitabı kesinlikle paylaşamıyorsunuz. Kişisel görüşüm tüm bunların ara geçiş dönemi sancıları olduğunu düşünüyorum. Yakın zamanda iyice yaygınlaşması ve teknolojinin tabana yayılmasıyla bunlara bir çözüm en azından makul bir ortak zeminde herkesi memnun eden bir duruma geleceğine eminim. Özellikle yayıncı tarafı eğer müzik şirketleri gibi davranmaya devam ederse kaybedecekleri çok şey var. Onu da belirtmek isterim.

  2. Burak, çok güzel bir yorum. Amazon platformu aslında düşündüğümüz ve hayal ettiğimiz ideale en yakın çözüm. Platform bağımsız şekilde kitap içeriğinin kullanım hakkını bize sunuyor. Ancak uygulamalar da satmaya başladı Amazon Kindle Fire ile ve Android tabanlı olması demek uygulamaların.

    Dolayısı ile kitapta olan platform bağımsız çözümü, Amazon oyun ve uygulama marketinde kaybediyor.

    Seyma, gerçekten de daha harika olur 🙂

  3. bu soru üzerine düşünmeye yeni başladım.. yine ufuklarımı açan bir çalışma… tşkler..

  4. Süleyman Bey,
    Ben kapak fotoğrafı çekmek yerine, kitapların içerisine yerleştirilecek QR kodu iphone, ipad veya diğer cihazlar ile okutularak kitabın indirilebilmesi fikrini öneriyorum 🙂

    Ayrıca, QR – ISBN – barkod eşleştirilmesi yapılırsa, böylece raftaki bir kitabın QR kodu okutulduğunda henüz satışı yapılmadığından indirme işlemi de başlamayacaktır.

  5. Murat, aklınıza gelenleri lütfen paylaşın bir çözüm hepimize yararlı olacaktır.

    Tufan, elbette QR kod en güzeli. Bundan sonraki baskılarda yapılabilir mi? Sorun şu. Matbaalar bir baskı için kapağın 100 bin kopyasını oluşturuyor. Bizim istediğimiz ise her bir kapağın ötekinden farklı olması yani paralardaki seri numarası hariç her şey aynıdır. Biletlerin de seri nosu hariç her şeyi aynıdır.

    İşte istediğimiz -bari bundan sonra- basılan kitap ve dergilerin söylediğin gibi kapaklarında eşsiz bir şey olması. Ancak bu durumda bile, senelerdir aldığımız kitap ve dergilerin kapaklarında farklı belirleyici bir şey olmaması başımızı ağrıtacak. Bütün bunları uzun uzun düşünüp tüm kapağın fotoğrafının çekilmesini önerdim. Yakın zamanki kitaplardaki barkod sadece kitabın ne olduğunun bulunmasında işimizi kolaylaştıracak ancak ikinci kez bir başkası adına kaydına engel olmayacak.

    Ama şu raftaki kitap fikrin çok iyi. Eğer bir dükkandaki satılmamış kitabı gösterip hile yapacaksa kişi daha en baştan bu kitap daha satılmadı diyebilir. 🙂

  6. Alınan kitap firması kendisi bir sistem geliştirip kitabın ISBN ve Barkod ve o anlık olarak kitap içinden heerhangi sayfadan bir kelime isteyebilir, böylece kitabın onda olup olmadığınıda anlayabilir ama kitapların ISBN ve Barkod no ları sabit olacağı için gidip bir kitapçıdan ISBN ve Barkod no yu öğrenen almış gibi diğitalini alabilir, Bence bundan sonrakileri için düşnmek lazım.

  7. “Yani ben dergilerimin kapaklarını birer birer kameraya göstereceğim ve sistem bana dijital hallerini ücretsiz şekilde verecek.” Bu iş dediğiniz gibi olursa kitapçıya giren herkes her kitaba sahip olabilir demektir.

    Kitaba özel bir kod verilmesi ve bu kodun girildiğinde kitabın kişiye tanımlanması tarzı bir yol izlenmesi gerekir muhtemelen. Bir defalık bir işlem.. Bu kod kitap kapağına değil de içerisine konulmalı ve kitaplar/dergiler poşetle satılmalı. Yoksa yine aynı durum söz konusu olur.

    Bu arada sahip olunan basılı medyanın dijital halinin kişiye ücretsiz verilmesi fikrinize kesinlikle katılıyorum…

  8. Konuyla ilgili son bir yorum. Amazon uzerinden satın aldığınız bir kitabı arkadasınıza okuması için ödünç verebiliyormussunuz. Süresi 14 günmüş. Tüm kitapları ödünç verebilme ve kac defa ödünç verebilme gibi detayları bilmiyorum.

  9. yazılarınızı takip ediyorum. Bu kadar detaylı açıklamaya web sitenizde sadece 1 konuda yer verebildiğiniz için gerçekten sizi çok takdir ediyorum. Emeğinize elinize sağlık. Verilen emeğe saygıdan dolayı bu yorumu yazdığımı belirtmek isterim.

YORUMUNUZ NEDİR?

Yorumunuzu yazınız
İsminizi Yazınız