FIRST LEGO Yarışması Her Okula Ulaşmalı!

Son 3 yıldır Lego Robot Takım Koçluğu yapıyorum. “O da nedir?” diyebilirsiniz. 9-10-11 Mart  2007 ‘de Feshane‘de çocuklar NanoMacera için robotlarıyla yarıştılar. İşte takım koçlarından biri de bendim. 🙂 Gelin bu keyifli macerayı okuyalım.

Görevli olduğum okulda Bilgi İşlem Bölüm başkanıydım. (şimdi ayrıldım) Branşım bilgisayar. Bundan 3 yıl önce idari müdürümüz aracılığıyla gelen tuhaf teklif ürkütücü başlıklar içeriyordu(!) İlköğretim öğrencileri robot yapacak, bu robot arka arkaya gelen etapları 2,5 dakika gibi bir sürede aşacak, öğrenciler aynı zamanda bilimsel proje hazırlayacak ve bunu sunacak. Üstelik bunlar bir kaç ay içinde olacak.

İlk cümlem haydi canım (!) demek oldu. Belli ki birileri daha deneme yapıyordu ve zavallı çocuklar kobay olacaktı. Ancak birçok kanaldan, aynı yarışma ve mutlaka katılın tavsiyeleri gelince incelemeye başladım. Gördüm ki bu iş Amerika’da ve dünyada almış yürümüş ve öğrenciler yapıyor. Demek ki biz de yapabiliriz dedim.

Yarışmanın çıkış öyküsü nefisti. Ünlü bir bilimadamı Dean Kamen,  popüler kültüre kapılan gençleri bilimle tanıştırmak ve onları bilimaşığı yapmak için First vakfını kuruyor Lego ile anlaşıp bir robot seti çıkarıyor.(LEGO MINDSTORMS) O ilk çıkan setin robotu RCX, şimdiki modern robot ise NXT kod adlı. Bu değerli bilimadamı aynı zamanda kalem şeklinde diabet hastalarının kullandığı insülün iğnelerinin de mucidi ve elbette ünlü Ginger’ın da.

Böylece diyorlar ki “İşte çocuklar bu robotun beyni ve bu da bu yılın teması. Siz her sene başka bir temayı çözecek o temayla ilgili olarak bilimadamlarıyla konuşacak, şarkılar yazacak danslar üretecek ve bir çok dalda yarışıp derece alacaksınız.”

Biz katıldığımızda ben yardımcı koçtum. Arkadaşım Sezgin birinci koçluğu almıştı. Destekçi konumunda izlerken hayranlık verici bir hızla Lego parçalarının etaplara dönüştüğünü çocukların heyecanla robot programlamayı öğrendiklerini gördüm. Fakat benim için macera ertesi yıl başlayacaktı. Geçen yıl arkadaşım askere gittiğinde işe iyice girecektim.

RCX robotla haftalar boyu çalıştık. Heyecanlı bir turnuva yaşadık. O turnuvada çok şey öğrendim. Turnuvanın ana teması denizlerdi. Denizlerin sorunları ile ilgili bir çok okul ve bağımsız grup müthiş projeler üretmişti.

Biz de Zeolit kristalinin su arıtımında kullanıldığını öğrenmiş ve yurtdışındaki belediyelerin yoğun kullanımına karşın bizim belediyemizin kullanmadığını görmüştük. Ülkemizde ucuz olan bu temizleme sistemi ile evlerden çıkan suların nasıl temizleneceğini anlatan bir projeydi bu. Sağolsunlar Rota Madencilik öğrencilerimizin telefonlarını karşılıksız bırakmayıp bol miktarda Zeolit kristalini ücretsiz yolladılar.

Bunları neden bu detayda anlatıyorum?

Çünkü eğitimci olarak bu kadar zamanda gördüğüm en kaliteli yarışma. Öğretmenlerini de ileri götüren verilen her emeğin karşılığının fazlasıyla alındığı bir oluşum.

Neler kazandırıyor?

• Ekip genelde 5 -10 kişisi oluyor. Öğrenciler takım ruhuyla,  çok süratli çalışmayı öğreniyor.
• Her takım üyesi Lego parçaları ile son derece yaratıcı 3 boyutlu tasarımlar ve problem çözümleri bulmayı öğreniyor.
• Takım üyeleri bir robotu programlamayı öğrenerek temel bilgisayar programlamayı, servo motorları öğreniyor.
• Robot tasarımı sırasında benim öğrencilerim gibi işi çabucak kavramak isteyenler – canlarım benim -, tarihte yapılan tüm basit makineleri, dişlileri ve kaldıraç, makara sistemleri ezbere bilecek hale geliyorlar. Böylece yaptıkları tüm çözümler daha zekice oluyor. Mesela Koç Müzesindeki Leonardo Makineleri sergisini  gezdiklerini, deli gibi incelediklerini söyleyebilirim.
• Bu senenin konusu Nanoteknoloji. Düşünün daha üniversiteliler bile tam bilmiyor konuyu. Ancak bu yarışmaya katılan tüm takımların öğrencileri nanoölçekli makineleri, üretim metotlarını, yeni materyalleri öğrendi ve okullarında kampanyalarla tanıttı. Bunun ülkeye etkisini düşünebiliyor musunuz?
• Gerçek bir koç asla öğrencinin elinden yaptığını almaz. Bir tek parçayı, bir tek program satırını bile onun yerine yazmaz. Yarışmayı kaybetme pahasına bu yemini bozmadık. Bilmiyorum bu bazen çok zor olsa da öğrencilerin öğrenmesi ve yarışmanın adil olmasının tek yolu bu.
• Yarışmaya hazırlanırken her aşamada bir sürü fotoğraf ve basit videolar çektik. Bu takımın gelişimini portfolyo olarak takip edebilmemizi sağlarken, aramızdan bazılarının 6 ayda ne çok boy attığını hayretle gördük(!) 🙂
• Saat tuttuk. Bir olimpiyatçı gibi kronometre ile saat tuttuk. Kaç dakika da nereyi yapabiliyorlar? Hataları tüm grup saatlerce tartıştık ve ortak akılda buluştuk. Stress şartları oluşturup en sağlam sinirlileri belirledik.
• Youtube’da ne kadar FLL yarışması videosu varsa tümünü izledik. Eleştirdik ve değerlendirdik. Evet Youtube sadece eğlence amaçlı değildir.
• Yarışmanın deney setini hazırlarken bir sürü deneme yaptık. (Şu an yazamıyorum affedin çünkü yarışmadan önce açıklamamız doğru olmaz.)
• Powerpoint slaytları hazırladık. Nanoteknolojiyi anlatan, yaptıklarını anlatan.
• Büyük posterler hazırladılar Photoshop’la. Şaşırdınız mı? Evet şaşılacak iş. Ama öğrencilerim arasında Photoshop uzmanları var. Üstelik şakadan uzman da değiller. Bir posteri altın orana göre önce parçalara bölümleyip gerekli fotoları yerleştirirken psikolojiyi ve algıyı hesap edebiliyorlar. Ben gerçekten çok şanslıyım maaşallah diyelim 🙂
• Bir kaç öğrencim araştırma yaparken gördüler ki İngilizce Wikipedia ansiklopedisi bilgiyle doluyken, Nanoteknoloji konusunda Türkçe bölümü bomboş. Böylece Vikipedi.org‘a üye oldular. İngilizceleri en iyi olanlar tercüme ederken bir yandan Vikipedia’ya destek olarak bizden sonra arayacaklara ve özgür Türkçe içeriğe / topluma  hizmet ettiler.
• Robotla ilgili ağırlık dengesi, düz gitme testi, matematiksel oranları ve mesafe ölçümüyle ilgili “Takım sırrı” diyebileceğim çok ilginç ölçüm cihazları ve yöntemler buldular. Açıkçası bu kadarını ben de beklemiyordum. Fakat şu kadarını söyleyeyim okulda öğretilen Geometri, Matematik ve Fen dersleri bazılarının sandığı gibi kesinlikle boşuna değil.
• Öğrenciler robotun etapları geçmesi için bir çok alternatif yaptılar. Bunları tartışırken sonuna kadar özgürdüler. Bizim (koçların) işi onlara bir şeyi dikte etmek değil. Öğrenmeleri için huzurlu ve enerjik bir ortamı oluşturmaktı. Gerisi zaten akıp gidecekti.

Tüm bunlardan sonra yarışmada derece alır mıyız? Bir yerlerde aksilik çıkar, kaçırır mıyız bilmiyorum. Sadece mutlu hissediyorum. Onlara neler kattığımızı görüyorum. Sezgin Bey (diğer koç arkadaşım) le ülkemize yaptığımız hizmeti biliyoruz.  Çok ama çok çalıştığımızı biliyoruz. Bundan ötesi kazanacağımız her şey onlar adına gerçekten bizi sevindirir.

Ama şu an büyük bir özlemle bu yarışmanın tüm ilköğretim okullarımıza ve  Liselere uzanmasını diliyorum. Keşke Milli Eğitimimiz bu yarışmayı bir şekilde resmileştirse. Önce ilçe müsabakaları, sonra il müsabakaları olsa, sonra bölge müsabakaları ve ülke müsabakası . Bu bitince şimdi olduğu gibi kazanan takım, yurtdışında ülkemizi temsil etse. (Yurtdışına çıkışları ve maddi sorunları düşünmeyin artık sponsorlar herşeyi hallediyor.) Düşünün Vestel’in Arçelik’in ve adını sevgiyle andığımız bu ülkeden çıkan değerlerin her okula bu setleri alıp armağan ettiğini.

Üstelik böyle bir sete sahip olmak bir bilgisayar parasından daha ucuz. Robotun şu anki modeli NXT ile birlikte yıllık tema alınıyor. Sonraki sene sadece tema setini almak yetiyor.

Ancak bu yarışmaya katılan her çocuk, artık pozitif anlamda müthiş bir değişim ve gelişim gösteriyor.

Keşke diyorum. Keşke her okulda bir Lego Robot Takımı kurulsa. İnanın Japonya gibi bir sanayi devi olmamız sadece 30 yılımızı alır. Ve bu yine inanın, okullardaki şiddeti, kötü maddeleri ve her çeşit olumsuzluğu engellemek için en güçlü yapılanmayı doğurur.

Beni buraya kadar sabırla okuduğunuz için teşekkür ederim.

Süleyman SÖNMEZ

YAZIYA SONRADAN EK:

Yıl 2013 oldu bu yazıyı yazalı 6 yıl geçmiş.
Bu arada çeşitli sorular soranlar oluyor. Türkiye’deki kaynak sitelerin bir kısmı da değişmiş.

Aşağıya daha güncel adresleri ve işinize yarayacak kaynakları ekliyorum.

Türkiye’de özellikle şu sayfa iş görür işin merkezi burası.
http://www.bilimkahramanlari.org/

Elbette şu siteyi iyice kurcalamalısınız . First Lego Ligi
http://www.firstlegoleague.org/

http://www.usfirst.org (First Vakfı)
http://mindstorms.lego.com/eng/default.aspx (LEGO MINDSTORMS Sitesi )

LEGO PROGRAMLAMA İÇİN ÖNEMLİ KAYNAKLAR:

http://firstlegoleague.org/sites/default/files/Challenge/TeamResources/SeniorSolutions/2012Programming.pdf
http://www.cs2n.org/activities/cs2n-learn?s=nxt

http://www.rocwnc.org/html/resources.html

TAKIMLARIN YARARLANMASI GEREKEN KAYNAKLAR
http://firstlegoleague.org/challenge/teamresources